YENİ KARAYOLU TAŞIMA KANUNU ve TTK KAPSAMINDA, TAŞIMA İŞLERİ “TELLALLIĞI” MÜMKÜN MÜDÜR?
A. GİRİŞ
Borçlar Kanunu ve Türk Ticaret Kanunu, bağımsız mesleki faaliyet gösteren ve sözleşmelerin kurulmasında aracılık ya da temsilcilik görevi üstlenen tacir yardımcılarını genel olarak üç ana grup altında düzenlemektedir: Acente, komisyoncu ve tellal.
4925 sayılı yeni Karayolu Taşıma Kanunu, karayolu ile yolcu ve eşya taşımacılığını ve taşıma aracılığı faaliyetini düzen altına almak amacıyla 19.7.2003 tarihinde ürürlüğe konulmuştur. Bu Kanun ile, taşımacılık faaliyeti yapan ticari işletmeler yanında ayrıca taşıma sözleşmelerine aracılık yapan ticari işletmeler de düzenlenmiş ve kural altına alınmıştır. Bu kapsamda, TTK.nda zaten düzenlenmiş olan acente (taşıma işletmeleri acenteliği) ve taşıma işleri komisyoncusunun yanında, yeni iki aracı işletme türü de düzenlenmiştir: Nakliyat ambarı işletmeciliği ve kargo işletmeciliği.
Böylece, BK ve TTK.ndaki acente ve komisyoncu yanında yeni taşıma işleri aracılığı türleri de doğmuş olmaktadır. Ancak bu yeni aracı işletmelerin, sözleşme aracılığındaki etkileri ve hak ve yükümlülükleri konusu, bir özel hukuk konusu olarak TTK. ve BK.na bırakılmış olup bu yön yeni Kanunda düzenlenmiş değildir.
Uygulamada sık karşılaşılan ve taşıma işleri tellallığı diyebileceğimiz bir tür eşya taşıma aracılığı faaliyetine ise BK ve TTK.nda olduğu gibi yeni kanunda da yer verilmemiştir. Bu durum nedeniyle, uygulama, kanun koyucunun yeni ve eski düzenlemeleriyle tam olarak örtüşmemektedir. Bu durum, bu aracılık faaliyetinin kanunen mümkün olup olmadığı ve mümkün görülüyor ise, öncelikle BK ve TTK yönünden ve ayrıca yeni Karayolu Taşıma Kanunu yönünden hangi hükümlere tabi tutulması gerektiği konusunda tereddütlere sebep olmaktadır.